Pogledaj red vožnje

Bar

Bar je jedan od najvećih gradova na crnogorskom primorju, smješten u jugoistočnom dijelu Crne Gore i predstavlja graničnu opštinu koja je Jadranskim morem povezana sa Italijom. Njegova luka, pozicionirana na samom ulazu u Jadran ima najveći značaj za privredu zemlje i zahvaljujući integrisanosti sa drumskom saobraćajnom mrežom i željezničkom prugom Beograd-Bar  čini najznačajniju kariku intermodalnog transporta u Crnoj Gori. Prostire se na površini od 505 km2, od čega dužina morske obale iznosi 46km, a dužinom od 65 km izlazi na obalu Skadarskog jezera. Podijeljena je u dvanaest mjesnih zajednica. Najviša tačka opštine je planina Rumija a sastoji se od popularnih turističkih naselja Sutomora, Čanja, Virpazara, Dobrih Voda, i Utjehe.

KRATAK ISTORIJAT

Bar je drevni grad čije je područje bilo nastanjeno još u praistoriji, o čemu svjedoče pronalasci neolitskog materijala pronađenog u naselju Čeluga, neolitska sjekira i Velja Mogila u Šušnju, tumulusi u selu Ravanj kao i spomenik Stara maslina na Mirovici. Postoji više verzija njegovog naziva na različitim jezicima od kojih su najpoznatije tri – Bar (slovenski), Antibareos (grčki) i Antibarum (rimski). Tokom svoje duge istorije, Bar je bio značajno prebivalište mnogim vladarima koji su se često smjenjivali. Svoj najveći procvat doživio je za vrijeme kralja Bodina, kao crkveni centar tadašnje države Duklje, za vrijeme dinastije Nemanjića, kada je imao sopstveni statut, grb i novac i za vrijeme Balše III Balšića koji ga je smatrao svojom prijestonicom. U Baru je nastao nastariji literarno – istorijski spis u kulturi Južnih Slovena – „Ljetopis popa Dukljanina“, poznat i pod nazivom „Barski rodoslov“ čiji je autor anonimni sveštenik barske nadbiskupije.  Za ovaj grad se vezuju mnoge legende kao što su legenda o Vladimiru i Kosari,  crmničkom granatu boje crnog vina, o vilama itd. Zaštitnik grada Bara je Sveti Đorđe. 

STANOVNIŠTVO

Područje barske opštine naseljava oko 40 000 stanovnika, sa približno dvadeset pet nacionalnih zajednica što ga  karakteriše kao opštinu sa multinacionalnom i multikonfesionalnom strukturom stanovništva, čiji žitelji vjekovima njeguju toleranciju u međuljudskim odnosima.  Riječ je o izuzetno kultivisanom i urbanizovanom primorsko – jezerskom području čije se razlike u mikrolokalitetima ispoljavaju kroz različita folklorna obilježja.

KLIMA

Bar spada među nasunčanija mjesta Južne Evrope sa središnjom temperaturom od oko 15,5°C. Klimu ovog područja određuje blizina Jadranskog mora i Skadarskog jezera sa jedne, i planinskog masiva Rumije sa druge strane. Karakterišu je duga i topla ljeta sa središnjom temperaturom od oko 23°C, i blage i kišovite zime od oko 10°C. Zahvaljujući ovakvim klimatskim uslovima, kupališna sezona traje oko šest mjeseci, od sredine maja do sredine oktobra, kada temperatura vode dostiže i do 26°C.

FLORA I FAUNA

Biljne kulture karakteristične za područje barske opštine su citrusi, maslina, vinova loza, smokva i nar. Stara maslina na Mirovici i ginko biloba u parku Zavičajnog muzeja predstavljaju prave turističke atrakcije. Svakako, najznačajniji predio za faunu na području opštine je basen Skadarskog jezera kojeg odlikuje jedinstvena ornitofauna. Naseljava ga oko 270 vrsta ptica, od kojih se na prvom mjestu izdvaja rijetka ptica pelikan. Za ljubitelje lova, atraktivni lokaliteti koji obiluju divljačima su Ostros, Lisinj, Sutorman, Rumija i Sozina.

TURISTIČKA PONUDA BARA

PLAŽE

Na području barske opštine nalazi se dvadeset plaža koje se prostiru na ukupnoj dužini od 9km.

Najposjećenije plaže kojima se može prići sa kopna su: „Biserna obala“ (Čanj); „Maljevik“ (između Čanja i Sutomora); Sutomorska plaža i „Inex“ (Sutomore); „Crvena plaža“ (između Bara i Sutomora); „Topolica“ i „Žukotrlica“ (Bar);

Plaže kojima se može prići isključivo s morske strane: „Kraljičina plaža“ (u neposrednoj blizini Čanja); „Crvena stijena“ (brdo Volujica); „Veliki pijesak“ i „Utjeha“ (između Bara i Ulcinja);

Najatraktivnije plaže na obali Skadarskog jezera su Murići i Pješačac.

ZANIMLJIVI LOKALITETI 

STARI BAR

Smješten na 4 kilometra udaljenosti od Bara, predstavlja najveće gradsko područje sa ostacima srdenjovjekovnih civilizacija u Crnoj Gori. Unutar njegovih bedema nalaze se ruševine od oko 240 zgrada i objekata poput Sat – kule, akvadukta, amama i barutane izgrađenih još u tursko doba. Takođe, vjerski objekti iz srednjeg vijeka - crkva Svete Teodore, crkva Svetog Nikole, crkva Svetog Venerande i crkva Svete Katarine. Osim što zbog svoje jedinstvene pozicije posjetiocima omogućava da na poseban način dožive barsku panoramu, posebnu atrakciju predstavja i pijaca na kojoj prodavci u tradicionalnim kostimima prodaju domaće proizvode i razne rukotvorine.  Ovdje je početkom XX vijeka postojala uljara u kojoj se na dnevnom nivou prerađivalo i do dvadeset tona maslina za izvoz širom Evrope i ka drugim kontinentima.

STARA MASLINA NA MIROVICI

Simbol Bara, Stara maslina na Mirovici, stara preko dvije hiljade godina, spada među tri najstarija drveta na svijetu. Predstavlja spomenik prirode zakonom zaštićen 1963. godine.

MINARI ALI – AGE HASAĆIJE

Predstavlja jedan od najznačajnijih spomenika orijentalne arhitekture na crnogorskom području podignut početkom XIX vijeka.

HAJ - NEHAJ

Srednjevjekovno utvrđenje podignuto od strane Mlečana u XV vijeku u okviru kojeg se nalazi dvooltarska crkva starija od utvđenja, crkva Svetog Dimitrija iz XIII vijeka.

SELO GODINJE

Smješteno na području čuvenom po tradiciji gajenja vinove loze, Crmnici, ovo selo predstavlja jedan od najočuvanijih seoskih predjela koje ima veliki istorijski značaj.   

SKADARSKO JEZERO

Najveće jezero na Balkanskom poluostrvu smješteno na jugoistoku Crne Gore. Graniči se sa Albanijom. Sastoji se od velikog broja ostrva, koji nose karakterističan naziv „gorice“ i predstavlja jedinstven eko-sistem u kojem živi preko četrdeset vrsta riba i dvesta sedamdeset vrsta ptica, među kojima se nalaze ugrožene vrste poput pelikana, orla, čaplje, gnjurca i šljuka. U njemu raste jestiva biljka kasaronja, karakteristična samo za područje ovog jezera.

VIRPAZAR

Izletište koje je u davninama bilo važan trgovački centar sa mnogobrojnim trgovačkim i zanatskim radnjama i jedna je od prvih poštanskih stanica u Crnoj Gori.

SAKRALNI OBJEKTI

  • Manastir Ribnjak

Po predanju, ovaj manastir podignut je na temeljima crkve koju je podigla Jelena Anžujska. Sastoji se od crkve posvećene Svetom Vasiliju Ostroškom, krstionice i konaka. Iznad manastirskog kompleksa nalazi se crkva podignuta od strane dva serdara i senatora u vrijeme kneževine Crne Gore, kao zavjet nakon oslobodilačkih ratova. Godinama se njeguje tradicija da na dan Svetog Vasilija Ostroškog vjernici masovno posjećuju Ribnjak.

  • Manastir Starčevo

Jedan od najljepših manastira na području Skadarskog jezera koji datira iz doba Balšića. Podigao ga je otac Makarije davne 1377. godine na ostrvu Starčevo. Predstavljao je važan prepisivački centar u kojem su se takođe koričile i ukrašavale knjige. O jedinstvenosti ovog manastira svjedoči činjenica da je Božidar Vuković Podgoričanin u svom testamentu izrazio želju da bude tu sahranjen,  stoga se njegov grob nalazi unutar manastirskih zidina.

  • Manastir Prečista Krajinska

Ovaj manastirski kompleks, davnašno središte zetske mitropolije, podigao je knez Vladimir i predstavlja jedan od najznačajnijih spomenika u Crnoj Gori. Prvi put se pominje u „Ljetopisu popa Dukljanina“, u čuvenoj legendi o tragičnoj ljubavi između Vladimira i Kosare.

  • Manastir Gornji Brčeli

Manastir je podigao vladika Danilo početkom XVIII vijeka kao svoju zimsku rezidenciju.  U okviru manastirskog kompleksa nalazi se crkva posvećena Pokrovu Bogorodice i ikonostas koji je rad Petra Čolanovića, s početka XX vijeka. 

  • Manastir Donji Brčeli

Crkva ovog manastira posvećena je Svetom Nikoli i u njoj je ubijen i sahranjen Šćepan Mali. Podignut je u XV vijeku i u njemu je dugo radila škola koja je preseljena iz manastira Gornji Brčeli.

  • Barski trikonhos

Najstariji vjerski objekat na ovim prostorima, za koji se vjeruje da je podignut na temeljima kralja Vladimira. Sudeći po arhitektonskim karakteristikama, smatra se da potiče iz VI vijeka, iz perioda Justinijanove vladavine.

  • Crkva Svetog Nikole

Osnovana je krajem XX vijeka i u njoj je smještena Barska nadbiskupija čiji poglavar ima titulu Primas srpski.

  • Džamija Omerbašića

Sagrađena je krajem XVII vijeka u Starom Baru. Pored džamije nalazi se turbe Derviš – Hasana koje potiče iz XVII vijeka a neposredno pred ulaz i javna česma koja 

Trebinje

S početka XVIII vijeka na obali rijeke Trebišnjice razvio se Stari grad – Kastel, na strateški izuzetno povoljnom položaju, što ga danas čini jednim od najpopularnijih turističkih centara u Bosni i Hercegovini. 
Posebnu ljepotu Trebinju daje najduža ponornica u Evropi – rijeka Trebišnjica čije obale spaja Perovića (Arslanagića) most, Kameni most, Andrićev i Geljev most.
Unutar Starog grada nalaze se vakufi - Sultan Ahmedova džamija i Osman – pašina džamija s početka XVIII vijeka, Muzej Hercegovine i mnogobrojne uzane ulice, kapije i kamena zdanja. 
U centru Trebinja nalazi se Saborni hram Svetog Preobraženja Gsopodnjeg, podignut u parku Jovana Dučića krajem XIX vijeka. Glavna obilježja grada su Hram Hercegovačke Gračanice, Manastir Tvrdoš, Manastir Dobrićevo i Pavlova pećina.

Hercegovačka Gračanica 
Po mišljenju mnogih, ovo je najljepši vjerski objekat u cijeloj Hercegovini i najljepša građevina na teritoriji grada Trebinja.  Sagrađena je po ugledu na Manastir Gračanicu na Kosovu i Metohiji, na brdu Crkvina, odakle se pruža jedinstven panoramski pogled na Trebinje. U okviru manastirskog kompleksa nalazi se hram posvećen Presvetoj Bogorodici, parohijski dom, galerija ikona, amfiteatar, crkvena knjižara, muzej i ljetnja bašta. Ova velelepna građevina zadužbina je Branka Tupanjca, ktitora i izvršitelja testamenta jednog od najpoznatijih južnoslovenskih književnika – Jovana Dučića. Njegova poslednja želja bila je da bude sahranjen u svom rodnom gradu, usled čega su njegovi posmrtni ostaci iz Sjedinjenih Američkih Država  preneseni u ovaj manastir 2000. godine. 


Manastir Tvrdoš 
Kako svjedoče arheološki podaci, manastir datira iz perioda između IV i VI vijeka i tokom svog postojanja pretrpio je mnogobrojne restauracije. Tokom prve polovine XVI vijeka predstavljao je najveći skriptorijum kod Južnih Slovena. Njegova unutrašnjost živopisana je početkom XVI vijeka od strane dubrovačkog slikara Vicka Lovrova i trebinjskog monaha Marka Stefanova. Kao kulturni i duhovni centar ovog područja Tvrdoš je imao svoju bogatu riznicu koja je usled tursko-mletačkog rata 1694. godine prenijeta u Manastir Savina u Herceg Novom. Predstavlja sjedište Eparhije zahumsko – hercegovačke i primorske.

Manastir Dobrićevo 
Sagrađen je u XIII vijeku i predstavlja jedan od najznačajnijih sakralnih objekata Hercegovine, živopisan od strane velikog vizantijskog umjetnika Georgija Mitrofanovića i njegovih učenika. Posvećen je Vavedenju Presvete Bogorodice i vjeruje se da je podignut od strane cara Konstantina i carice Jelene nakon njihovog povratka iz Rima. Tokom istorije pretrpio je velika oštećenja u požarima 1964. godine, kao i tokom Prvog i Drugog Svjetskog rata. Manastir se prije izgradnje hidroelektrane nalazio na desnoj obali Trebišnjice nakon čega je izmješten na područje koje je udaljeno približno 20 kilometara od Trebinja.

 Pavlova pećina
Praistorijski lokalitet Pavlova pećina je hodočasno mjesto za koje se vezuju mnoge legende, što ga čini važnim za turističku ponudu Trebinja. Prema predanju, u ovoj pećini je Apostol Pavle jedno vrijeme držao svoje propovijesti, gdje je krišom od vrhovnih vlasti pokrštavao narod. U njoj se nalazi oltar i ikona Apostola Pavla kao i komadi pećinskog nakita, a njene dvorane ukrašene su stalaktitima i stalagmitima. Ono po čemu je ova pećina takođe jedinstvena je jezero koje se nalazi u njenoj unutrašnjosti, za koje se vjeruje da je ljekovito. Na ovom mjestu se svake godine okupljaju vjernici na Petrovdan.
Trebinje je grad bogatog kulturno – istorijskog nasleđa u čijoj se riznici izdvaja spomenik Njegošu, Jovanu Dučiću, Braniocima Trebinja, figura Jelene Anžujske kao i spomenici iz Prvog i Drugog svjetskog rata. Jedno od zanimljivih turističkih lokaliteta svakako je tvrđava Strač za koju se vjeruje da je drugo utvrđenje po veličini na Balkanu kao i kula ugledne porodice Brankovića koja je imala važnu stratešku ulogu u istoriji Trebinja. 
Na području trebinjske opštine prostiru se mnogi sakralni objekti od kulturno – istorijskog značaja: Petro – Pavlov manastir podignut u VI vijeku još u doba cara Justinijana; Manastir Zavala podignut u XIII vijeku za koji se vjeruje se da je zadužbina kralja Dragutina; Manastir Duži podignut u XVI vijeku koji je u prošlosti bio metoh manastira Tvrdoš i sjedište hercegovačkog mitropolita; Crkva Svetog Klimenta, jedna od najstarijih na ovom podneblju; Crkva Svetog Vasilija Tvrdoškog i Ostroškog čudotvorca, podignuta na temeljima njegove rodne kuće; Crkva Svetog Arhangela Mihaila, Crkva Svetog Ilije i katolička katedrala rođenja Blažene Djevice Marije.
Turističku ponudu grada obogaćuju izletišta koja se nalaze nadomak grada - Lastva, Jazina, Studenac i Zubačka Ubla.
Ono po čemu je ovaj grad jedinstven je bašta sa šesnaest stabala platana koja je njegov glavni zaštitni simobl, kao i trebinjski vinogradi,  sa kojih se proizvodi vino vrhunskog kvaliteta sa tradicijom koja seže čak i do srednjeg vijeka. Jedan od novih simbola Trebinja je i kapija čuvene kuće u kojoj se snimala serija „Ranjeni orao“.

Popularni restorani

„Mg“, „TDS“, „Stari grad“, „Porto bello“, „Alfa“, „Stara Hercegovina“, „Studenac“, „Hercegovačka kuća“, „Bendiš“, „Ognjište“, „Jazina klub“

Podrumi vina
„Vinos“, „Tvrdoš“, „Vukoje 1982“, „Anđelić“, „Dračevo“, „Sekulović“, „Popovac“, „Berak“, „Tarana“, „Lečić“, „Bojanić“, „Runjevac“, „Nožica“, „Korać“, „Marić“

SMJEŠTAJ

Hoteli i moteli
„Leotar“, „Platani“, „In“, „Viv“, „Bellevue“, „Nar“, „Konak“, „Aćimović“, „Studenac“, „San“, „Jazina“

Hosteli
„Polako“, „The Red Color“

Šoping  - „Tropic“, „Bingo“, „Best“, „Konzum“

Najznačajnije kulturne manifestacije: 

Svetosavske svečanosti (januar), Festival festivala (jul), Dučićeve večeri poezije (april), Trebinjske ljetne svečanosti (jun-novembar), Sajam knjiga (jul, avgust)

Najznačajnije sportske manifestacije:

Međunarodni džudo turnir (mart), Sportski kamp „Dejan Bodiroga“ (jun-jul), Regata kajaka (avgust), Izbor sportiste godine (decembar)

Važni telefoni

Informacije PTT 1185 
Policija 122 
Vatrogasci 123 
Hitna pomoć 124 
Tačno vrijeme 125 
Pomoć na putu 1285 
Opština Trebinje 059/273-480 
Hercegovačka Gračanica 059/260-991; 059/261-362 
Centar za informisanje i obrazovanje 059/260-348 
Muzej 059/271-060 
Kulturni centar Trebinje 070/311-555
Pogledaj red vožnje