Raška

Opština Raška se nalazi u jugozapadnom delu Srbije, na 43º18´ geografske širine i 20º32´ geografske dužine, na ušću reke Raške u Ibar, u središnjem delu Ibarske doline, na zapadnim padinama Kopaonika i istočnim padinama Golije.

Prostire se na 670 km², gde živi oko 25 000 stanovnika.

Centar opštine je gradsko naselјe Raška, a u sklopu opštine su još dva gradska naselјa: Balјevac i Jošanička Banja.

U relјefu opštine Raška jasno su izražene tri morfološke celine: zona kotlinskog dna, kotlinski obod i planinska zona.

Raščansko područje je izrazito planinsko, jer se 88 % teritorije nalazi iznad 500 m nadmorske visine. U ovom području nalazi se Kopaonik (Pančićev vrh 2017 m), kao i planina Golija (Jankov kamen 1833 m). U relјefu opštine Raška posebno se ističu rečne doline koje duboko ulaze u brdovite predele planinskih ogranaka Kopaonika, Golije i Rogozne.

Na istorijskoj karti oblast Raška označena je kao Dardanija i u vreme rimske kolonizacije Ibarske doline glavni grad bio je Municipium Dardanorum (Sočanica). Od XII veka biografi Stefana Nemanje ovo područje nazivaju Ibar, a Vizantijski istoričari već od XII veka nazivaju Ibar i širu oblast Raške po najistočnijem gradu nemanjićke države, a Raška je bila prva nemanjićka (srpska) samostalna država.

Rezultati arheoloških istraživanja na više lokaliteta na teritoriji opštine Raška (Dobrnjac, Nebeske stolice) pokazuju da je ovo područje bilo nastanjeno još u dalekoj prošlosti.

Raška je bila centar kulture i državnosti srpstva, a kroz prostor gde se danas prostire opština Raška prolazili su svi značajni trgovački putevi. Svedoci tog vremena su gradovi čiji se ostaci nalaze duž takozvanog rimskog puta i to Zvečan, Goleč, Brvenik, Maglič, Janok. U prvoj srpskoj državi osnovana je i prva škola na Nemanjinom dvoru, kolevka srpske pismenosti i duhovnosti, u kojoj su obrazovani naši prvi prosvetitelјi i književnici Sveti Sava i Stefan Prvovenčani.

Dolaskom Turaka, sedište trgovine, a samim tim i celog kraja se izmešta prema Novom Pazaru, sve do 1833. godine kada se Ibarska dolina svojim južnim i srednjim delom odvojila od Osmanlijskog carstva. Tada se javila potreba da se na mestu Raški Ibar, gde se nalazila i granica, osnuje varošica Raška.

 Raška kao naselјe prvi put se pominje 1835. godine, a varoš Raška proglašena je na sednici državnog sovjeta Kneževine Srbije 6. septembra 1845. godine, na predlog političara i državnika Ilije Garašanin. Knez Aleksandar Karađorđević, svojim rešenjem od 17. septembra 1845. godine proglasio je osnivanje Raške.

Prvi urbanistički plan Raške potiče još iz 1844. godine, koji je uradio Nikola Alković, što se smatra jednim od najstarijih urbanističkih planova.

Ratovi od 1912. do 1918. godine nisu mimoišli ni Rašku. Razvoj u posleratnom periodu tekao je usporeno. U jednom periodu, tokom Prvog svetskog rata, od 31. oktobra do 15. novembra 1915. godine, Raška je na neki način bila prestonica Srbije jer su u njoj odsedali kralј i tadašnja srpska vlada. Raška je oslobođena 27. novembra 1944. godine.

 Današnja opština Raška, kao osobena funkcionalno-prostorna celina, formirana je 1960. godine.

Kopenhagen

Kopenhagen ili Kupimore ili Kodanj (danski Københavnje glavni i najveći grad Danske. Prostire se na površini od 526 km². U gradu živi oko 542 hiljade stanovnika, a na širem području oko 1,2 miliona. Stanovništvo je do pre par decenija bilo isključivo etnički dansko, a danas preko 21% čini stanovništvo rođeno u inostranstvu (7% iz EU i 14% izvan EU).

Kopenhagen se nalazi na najužem moreuzu Oresund, koji odvaja Baltičko i Severno more i predstavlja sponu srednje i severne Evrope (Skandinavije). Zajedno sa švedskim Malmeom čine jednu od najrazvijenijih oblasti u Evropskoj uniji. Kopenhagen je godinama jedan od gradova sa najkvalitetnijim životom a ujedno i jedan od najskupljih svetskih gradova.

Klima u Kopenhagenu je umereno – kontinentalna, sa uticajem Atlantika i Golfske struje. Najniža prosečna temperatura je u februaru , -1°C, a najveća je tokom jula i avgusta, 17°C. Prosečna godišnja temperatura iznosi 8°C.

Nastanak grada  - Područje grada bilo je naseljeno još u doba praistorije. Osnivačem grada se smatra Sven Rašljobradi a 1167. godina se smatra godinom osnivanja grada jer uz dotadasnje ribarsko i lučko naselje biva izgradjen zaman, na mestu današnjeg dvorca Kristijanborg. Poveljom episkopa Erlandsena 1245.godine zvanično postaje grad. U 15. veku Kopenhagen postaje prestonica Danske umesto prestonice Roskildea. Tokom drugog svetskog rata, Kopenhagen je razrušen kao i većina drugih gradova ali se vrlo brzo obnavljao.

1961. godine otvorena je prva pešačka ulica na svetu (Stroget) i od tada se radi na brzom razvijanju pešačkih zona.

Od 2000. godine, Kopenhagen je povezan sa švedskih gradom Malmeom preko mosta-tunela Oresund.

Kopenhagen je grad bicikla, gde svi uzrasti voze (od 3 do 103 godine). Postoji i bicikl-taksi (sa dvosedom).

Danski kraljevi se ne krunišu već se aklamiraju, a to je razlog zbog kojeg kraljica ne sedi na prestolu. Na svečanim prijemima ne postoji sto sa brojem 13.

Kalsberg i Tuborg su danska piva a i Lego kockice (prevod: lepo se igraj) su danski proizvod.

Šta posetiti u Kopenhagenu:

1) Muzeji - umetnosti, istorije, skulpture, specijalizovani muzeji (porcelana, erotike, itd.).

2) Staro gradsko jezgro - sa prepoznatljivim „skandinavskim duhom“ (jednostavne fasade u živim bojama, kanali, gotske crkve i sl.). U okviru gradske zone nalazi se i najveća pešačka zona, koja je istovremeno i najstarija, pa predstavlja ponos grada.

3) Dvorci – Amalienborg (zimska rezidencija kraljevske porodice), Rosenborg. Državna skupština (nekadašnji dvor danskih kraljeva) – danas je sedište zakonodavstva i ministarstva spoljnih poslova.

4) Statua Mala sirena – je simbol Kopenhagena inspirisan istoimenom bajkom Andersena i nalazi se na promenadi. Naizgled ne tako inpresivna statua za neke i razočaravajuća, predstavlja sirenu koja tužno čeka svog princa. Lepota same priče je i to što je statua pored simbola grada i simbol velike ljubavi i vere.

5) Okrugli toranj – je glavna turistička znamenitost Kopenhagena. Nalazi se u središtu grada. Zajedno sa tornjem je gradjena i Crkva svete Trojice. To je i najstariji funkcionalni opservatorijum gde su se zvezde gledale jos 1642.godine

6) Zgrada berze – je monumentalna zgrada na obali kanala Fredericsholm. Odlikuje je šiljati vrh spiralnog oblika, sačinjena od četiri upletena zmajeva repa.

7) Jezera, peščane morske plaže i šumoviti parkovi se nalaze samo na nekoliko minuta od centra grada. Istorijski zabavni park Tivoli je danska turistička atrakcija više od 160 godina.