Grad koji, nesumnjivo, svakim svojim sokakom odiše nepresušnom količinom energije, uz nezaobilaznu gostoprimnost i otvorenost njegovog građanstva za svakog ko želi svoje parče pod nebom ovog drevnog grada. Kao prestonica kulture, festivala, zabave, sporta, predstavlja večitu inspiraciju kako za njegove stanovnike, tako i za sve posetioce ponaosob, koji uvek imaju želju da iznova osete duh Beograda i što duže u njemu borave.

Beograd je jedan od najstarijih gradova u Evropi, kojeg su pod nazivom Singidunum osnovali Skordisci, antičko keltsko pleme, još u III veku pre nove ere. Arheološki pronalasci svedoče da je njegovo područje na ušću Save u Dunav bilo naseljeno još u periodu srednjeg ili kasnog paleolita. Singidunum su naseljavali razni narodi – Rimljani, Huni, Sarmati, Istočni Goti, Gepidi, Vizantinci i Avari. Dva veka nakon što su ga oko 630. godine osvojili Sloveni, za vreme Prvog bugarskog carstva, dobija naziv Beograd. Četiri naredna veka grad je bio predmet razmirica između Vizantije, Mađarske i Bugarske. Ovu, pored Atine, najveću urbanu celinu na Balkanu, osvajalo je 40 armija, dok je 38 puta podizan iz pepela.

Pozicioniran je u centralnom delu Srbije i predstavlja posebnu teritorijalnu jedinicu podeljenu na sedamnaest gradskih opština. Na severnom delu njegove teritorije prostire se Panonska nizija, sa južne strane Šumadija, dok se u njegovoj okolini nalaze i planine Kosmaj i Avala. Najveći je grad na području bivše jugoslovenske države, sa dužinom rečnih obala od oko približno dvesta kilometara. Duž obale prostire se 16 rečnih ostrva od kojih su najveća Ada Ciganlija na Savi i Veliko ratno ostrvo na Dunavu. Shodno pozicioniranosti na glavnom plovnom putu u Evropi (Severno more – Atlantik – Crno More) putem kanala Dunav-Majna-Rajna, povezuje zapadnoevropske i srednjoevropske zemlje sa zemljama Jugoistočne i Istočne Evrope, te je stoga s pravom nazivan "kapijom" Balkana i "vratima" Srednje Evrope.

Beograd predstavlja glavni grad Srbije još od 1405. Godine, a kroz svoju dugu istoriju bio je prestonica mnogih južnoslovenskih država. U njemu zvanično živi oko 1,7 miliona građana, nezvanično oko 2 miliona, što ga po broju stanovnika svrstava u četvrti po redu grad u Jugoistočnoj Evropi, nakon Istanbula, Atine i Bukurešta. U njemu živi veliki broj mladih ljudi - više od 40% Beograđana je starosti između 15 i 44 godine.

Na užoj teritoriji Grada Beograda ima preko 5.500 ulica, 16 trgova i 32 skvera. Najstarije datiraju sa sredine XIX veka, nakon što je usvojen regulacioni plan Beograda čiji je projektant bio slavni inžinjer Emilijan Josimović. Najstarije i ujedno najpoznatije ulice su: Knez Mihajlova, Nemanjina, Kralja Petra, Cara Dušana, Jevrejska, Narodnog fronta, Gavrila Principa, Karađorđeva i Vase Čarapića. Na području 10 gradskih opština najstariji je Studentski trg, a najpoznatiji su Trg Republike, Terazije, Trg Slavija, kao i Trg Nikole Pašića.

Područje Beograda karakteriše veliki broj zelenih površina koje zauzimaju površinu od 36, 2 hektara. Na teritoriji deset gradskih opština ima 65 javnih parkova koje krase 192 spomenika i 237 skulptura. Najpoznatiji su: Kalemegdanski park, Tašmajdanski park, Park prijateljstva, Hajd-park i Pionirski park. U Kalemegdanskom parku nalazi se „Vrt dobre nade“, zoološki vrt koji je jedna od najstarijih kuća životinjskog carstva u Evropi. Takođe, ovaj grad poseduje riznicu od 2000 različitih biljnih vrsta iz čitavog sveta - Botaničku baštu "Jevremovac" koja je spomenik prirode od velikog značaja u okviru kojeg se nalazi i Japanski vrt. Osnovana je na predlog Josifa Pančića 1874. godine kao „Kraljevska botanička bašta“ na imanju kralja Milana Obrenovića.

Najčuvenije građevine nalaze se u okviru teritorije koju obuhvata kružna tramvajska linija broj 2, poznatija kao „Krug dvojke“, koja u srcu svakog Beograđanina zauzima posebno mesto. Za svakog turistu, ona predstavlja obaveznu putanju prilikom upoznavanja bogate beogradske i srpske istorije.

„Krug dvojke“ obuhvata:

• Konak kneginje Ljubice – prvobitno je izgrađen kao rezidencija kneza Miloša, 1831. godine i simbolično predstavlja početak stvaranja moderne srpske države ujedno opisujući život Srbije u XIX veku. Nakon što je knez napustio rezidenciju, kneginja Ljubica sa decom ostaje da živi u njoj.

• Kafana ? ili Znak pitanja – najstarija kafana u Beogradu, sagrađena 1823. godine. Kako je kafana tokom svog dugog postojanja više puta menjala naziv, jedan od njih bio je i „Kod katedrale“. To je izazvalo negodovanje od strane crkve koja je nameravala da tuži vlasnika, koji joj je pod tim spletom okolnosti dodelio naziv koji je ostao do današnjih dana.

• Saborna crkva – sagrađena u XIX veku u kasnom baroknom i klasicističkom stilu, čiju je unutrašnjost u najvećoj meri oslikao Dimitrije Avramović, najistaknutiji srpski slikar XIX veka. Podignuta je po nalogu kneza Miloša, a u njoj su sahranjene mnoge znamenite ličnosti srpske istorije – kneževi Miloš i Mihailo Obrenović, prosvetitelji Dositej Obradović i Vuk Stefanović – Karadžić kao i dva srpska mitropolita i dva srpska patrijarha.

• Kalemegdan – jedno od najočuvanijih utvrđenja koje je bilo naseobina mnogih moćnih svetskih civilizacija - Kelta, Rimljana, Vizantinaca, Gota, Huna, Avara, Austrougara i Turaka. Nikada nije uništen do temelja iako je tokom svoje duge istorije bio meta mnogih razaranja. Danas je Kalemegdan omiljeni gradski park idealan za sve rekreativne aktivnosti.

• Spomenik „Pobednik“ - podignut 1928. godine na desetogodišnjicu proboja Solunskog fronta i delo je najvećeg skulptora Kraljevine Jugoslavije – Ivana Meštrovića. Odražava hrabrost i duh srpskih vojnika kroz ratna vremena. Predstavlja najposećeniju gradsku atrakciju i jedan je od glavnih simbola Beograda.

• Pogled na Novi Beograd - sa Kalemegdana, u pravcu reke Save pada pogled na Novi Beograd. Izgrađen je nakon Drugog svetskog rata i predstavlja poslovni centar grada.

• Ulica Strahinjića Bana - ulica karakteristična po tome što ima najviše kafea koji su centar mnogih gradskih zbivanja. Dobila je ime po Banović Strahinji, heroju srpskih epskih pesama, poznatog po njegovim modernim shvatanjima i verovanjima koji nisu bili u skladu sa duhom vremena u kom je živeo.

• Čukur česma - delo vajara Simeona Roksandića, posvećeno svima koji su se borili protiv opstanka turske imperije na teritoriji Srbije. Kod ove česme pokrenut je najveći ustanak protiv Turaka, nakon što je par pripadnika njihove vojske ubilo srpskog radnika koji je stajao u redu za vodu.

• Trg Republike - centralni beogradski trg je glavno mesto okupljanja svih vrsta. U njegovom centru nalazi se spomenik posvećen srpskom vladaru knezu Mihailu Obrenoviću.

• Stari i Novi dvor - bivši kraljevski dvor (poznat kao Stari i Novi dvor) se nalazi nasuprot Domu narodne skupštine i odmah pored Pionirskog parka. Stari dvor koristila je dinastija Obrenović a danas se smatra najprefinjenijim i najlepšim primerom akademizma u Srbiji. Nažalost, bio je mesto jednog od najtragičnijih atentata u srpskoj istoriji na kom su zaverenici ubili kralja Aleksandra i njegovu ženu Dragu.

Novi dvor sagrađen je na početku XX veka po nalogu dinastije Karađorđević i bila je zvanična rezidencija kralja Aleksandra Karađorđevića. Jedno kratko vreme dvor je služio kao Muzej princa Pavla, kasnije i kao Dom skupštine Srbije. Danas Stari dvor služi kao sedište Skupštine grada Beograda i kabineta gradonačelnika, dok su u Novom dvoru smeštene kancelarije predsedništva i predsednika Srbije.

• Dom narodne skupštine – sagrađena je 1936. godine na ostacima rimskog groblja, a na samom ulazu u zgradu nalazi se skulptura poznatog srpskog vajara Tome Rosandića poznata pod nazivom „Konji vrani“. Predstavlja važan spomenik kulture kao delo koje je skup stvaralaštva najslavnijih arhitekata, dizajnera i umetnika tog vremena.

• Crkva svetog Marka - izgrađena je u srpsko-vizantijskom stilu, i svojim izgledom podseća na manastir Gračanicu. Jedna je od najvećih crkava u Beogradu koja može da primi i do dve hiljade ljudi. U crkvi je sahranjen srpski car Dušan Silni i kraljevski par Aleksandar Obrenović i Draga Mašin, koje su ubili zaverenici.

• Ruska crkva - izgrađena je 1917. godine donacijama ruskih izbeglica, koje su pobegle iz Rusije nakon Oktobarske revolucije. U njoj je sahranjen general Bele armije, mecena Pjotr Nikolajevič Vrangel i u njoj do današnjeg dana služi isključivo rusko sveštenstvo.

• Tašmajdan – iako danas jedan od najpopularnijih parkova Beograda nekada se na njegovom području prostirala obala nestalog Panonskog mora, kamenolom i groblje. Kasnije je bio jedno od glavnih mesta u čijim su pećinama Nemci pravili svoja skloništa. U srcu Tašmajdana nalazi se kultni restoran „Madera“.

• Terazijski trg - jedan od najvažnijih trgova u gradu. Dobio je ime po brojnim vodenim tornjevima koji su na ovom mestu stajali pre nekih 200 godina. Na njemu se nalazi fontana koja datira iz 1860. godine, podignuta sa ciljem da obeleži vladavinu princa Miloša Obrenovića. Terazije su jedinstvene i po tome što su mesto okupljanja ljubitelja sličica. Sa leve i desne strane fontane nalaze se dva najznačajnija beogradska hotela, „Balkan“ i „Moskva“.

• Palata „Albanija“ – u trenutku izgradnje 1940. godine, ova palata bila je najviša zgrada na Balkanu. Naziv je dobila po kafani koja se nalazila na tom mestu. Iako je lokalno stanovništvo opstruisalo njenu izgradnju, smatravši je pretnjom za okolne građevine ona je odolela i najvećim izazovima i predstavlja jedan od simbola Beograda.

• Slavija – najbrži i najprometniji kružni tok i saobraćajnica u Beogradu u kojoj se seče čak sedam ulica i bulevara. U njegovoj sredini nalazi se spomenik Dimitrija Tucovića, slavnog socijal-demokratskog vođe s početka XX veka. Na Slaviji je otvoren prvi „McDonalds“ u Istočnoj Evropi.

• Hram svetog Save - najveći pravoslavni hram na Balkanu čija je izgradnja usled ratova i siromaštva trajala dugi niz godina, a njegova unutrašnjost još uvek nije završena. Sagrađen je na Vračaru, na mestu gde su Turci spalili ostatke Svetog Save, sina osnivača Hilandara - srpskog vladara Stefana Nemanje. Sveti Sava je 1219. godine izvojevao nezavisnot Srpske pravoslavne crkve koja je pre toga bila pripojena Vizantiji. Smatra se srpskim prosvetiteljem, svetiteljem, patronom škola i obrazovnih ustanova.

• Spomenik Karađorđu – smešten na Vračarskom platou, ispred Hrama Svetog Save, simbolizuje odanost srpskog naroda najneustrašivijem lideru Srba u borbi protiv Turaka i rodonačelniku dinastije Karađorđevića. Karađorđe je bio vođa Prvog srpskog ustanka.

• Ulica Kralja Milana jedna od najznačajnijih ulica i bulevara u Beogradu koja se proteže od Terazija do Slavije. Dobila je ime po kralju Milanu Obrenoviću. U njoj se nalazi nekoliko istorijskih i kulturnih zdanja Beograda: Hotel „Moskva“ najstariji otvoreni hotel u gradu; Stari i Novi dvor, Beograđanka i Jugoslovensko dramsko pozorište.

• Brankov most - najfrekventniji most u Beogradu kom su njegovo nezvanično ime dodelili Beograđani shodno ulici Branka Radičevića koja izlazi na most. Njegovo pravo ime je „Most bratstva i jedinstva“ a postoje ubeđenja da je most dobio ime po poznatnom dečjem piscu Branku Ćopiću, koji je izvršio samoubistvo skočivši sa ovog mosta.

• Staro sajmište – za vreme Drugog svetskog rata, Stari sajam je bio jedan od najvećih koncentracionih logora u Jugoistočnoj Evropi. Na njegovom području se sada nalazi spomenik posvećen žrtvama pomenutog logora.

• Luka Beograd – prostire se odmah nakon Brankovog mosta, sa velikim brojem dobrih restorana i kafe barova duž Savskog šetališt

Na području Beograda nalazi se oko 300 spomenika kulture, među kojima se 57 ubraja u spomenike od izuzetnog značaja za kulturu Srbije i Beograda. Među njih spadaju i prostorne kulturno-istorijske celine (ulica Kneza Mihaila – Topčider -područje oko Dositejevog liceja; Gročanska čaršija – Bulevar oslobođenja – Kosančićev venac), arheološko nalazište Belo brdo u Vinči, Bojčinska šuma i Spomen- groblje oslobodilaca Beograda 1806.

Vekovima na sudaru zapadne i istočne evropske kulture, ovaj grad je centar kulture, obrazovanja i nauke Srba. Bio je dom mnogim najistaknutijim piscima južnoslovenske književnostI - Ivi Andriću, Meši Selimoviću, Milošu Crnjanskom, Branislavu Nušiću, Borislavu Pekiću, Miloradu Paviću itd. Sedište je najviših državnih i nacionalnih institucija kulture i umetnosti poput Srpske akademije nauka i umetnosti, Narodne biblioteke Srbije, Narodnog muzeja, Narodnog pozorišta, Istorijskog arhiva Beograda i Univerziteta umetnosti. Takođe, u njemu je najveća koncentracija institucija iz oblasti nauke i umetnosti od kojih su najznačajnije:

• Pozorišta – Narodno pozorište, Beogradsko dramsko pozorište, Jugoslovensko dramsko pozorište, Pozorište "Atelje 212", „Zvezdara“ teatar, „BITEF“ teatar, Pozorište na Terazijama, „Dah“ teatar, Teatar „Le Studio“, Pozorište „Dadov“, Malo pozorište „Duško Radović“, Pozorište „Boško Buha“, Lutkarsko pozorište „Pinokio“, Pozorištance „Puž“, „Beton hala“ teatar;

• Opera i klasična muzika – Beogradska filharmonija, „Kolarac“, „Madlenianum“, „Guarnerius“;

• Muzeji – Narodni muzej, Muzej savremene umetnosti, Muzej primenjene umetnosti, Konak Knjeginje Ljubice, Muzej Vuka i Dositeja, Vojni muzej, Etnografski muzej, Manakova kuća, Dom Jevrema Grujića, Muzej istorije Jugoslavije, Istorijski muzej Srbije, Muzej Paje Jovanovića, Muzej Ive Andrića, Legat Petra Lubarde, Zavičajni muzej Zemuna, Jevrejski istorijski muzej, Muzej romske kulture, Muzej jugoslovenske kinoteke, Muzej pozorišne umetnosti, Muzej srpske pravoslavne crkve, Muzej afričke umetnosti, Muzej vazduhoplovstva, Muzej automobila;

• Kulturni centri - Kulturni centar Beograda, Dom omladine Beograd, Evropski centar kulture „Grad“, „Mikser House“, „Parobrod“, „Magacin“, „Studentski kulturni centar“, „Rex“, Centar za kulturnu dekontaminaciju, „Belgrade dance center“, Dečji kulturni centar „Beograd“, „Sava centar“, Centar beogradskih festivala;

• Galerije – „Zvono“, „Ozon“, „Grafički kolektiv“, „DOB“, Galerija zadužbine Ilije Kolarca, Galerija SANU, Galerija SKC, Umetnički paviljon Cvijeta Zuzorić, Galerija „New Moment“, „Haos“, „Remont“, „Singidunum“, Prodajna galerija „Beograd“, Galerija SULUJ, Galerija ULUS, Galerija FLU, Likovna galerija, „Artget“ galerija, Salon muzeja savremene umetnosti ;

• Biblioteke – Biblioteka grada Beograda, Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“, Bibliografski institut, Biblioteka "Milutin Bojić", Biblioteka "Vlada Aksentijević", Biblioteka "Dimitrije Tucović";

• Ustanove zaštite - Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, Istorijski arhiv Beograda; Zavod za proučavanje kulturnog razvitka

• Bioskopi – „Tuckwood Cineplex“, „Cineplexx“, „Cineplexx Ušće“, Kinoteka „Uzun Mirkova“, Bioskop Kulturnog centra Beograd, Bioskop „Fontana“, Novi bioskop „Zvezda“

U Beogradu se nalaze mnogobrojni dragoceni spomenici duhovne kulture - crkve, manastiri i bogomolje različitih veroispovesti (nekoliko rimokatoličkih crkava, jedna sinagoga, jedna džamija i više bogomolja drugih veroispovesti)

- Pravoslavni sakralni spomenici od posebnog značaja: Patrijaršija srpske pravoslavne crkve, Saborna crkva, Hram Svetog Save, Nikolajevska crkva, Bogorodična crkva, Crkva Ružica i Sveta Petka, Crkva Svetog Marka, Vaznesenska crkva, Topčiderska crkva i Crkva Aleksandra Nevskog. Na širem području grada nalaze se i dve stare crkve - brvnare u selima Vraniću i Orašcu. Takođe, nekoliko manastira građenih krajem XV veka ili kasnije - Manastiri Rakovica, Vavedenje presvete Bogorodice, Fenek, Rajinovac i Tresije;

- Rimokatolički sakralni spomenici od posebnog značaja: Franjevačka crkva, Crkva Krista Kralja, Crkva Presvetog Trojstva, Crkva Svetog Ante, Crkva Svetog Josipa Radnika, Crkva Svetog Petra, Crkva Svetog Ćirila i Metodija, Samostan Isusovih malih sestara, Samostan Sestara kćeri kršćanske ljubavi (Usmiljenke), Samostan Sestara milosrdnica, , Samostan Školskih sestara Svetog Franje;

- Islamski sakralni spomenici od posebnog značaja: Bajrakli džamija, Islamska verska zajednica, Damad Ali pašino turbe, Šejh Mustafino turbe;

- Jevrejski sakralni spomenici od posebnog značaja: Sinagoga „Sukat Šalom“, Jevrejska opština Beograd, Jevrejska opština Zemun, Savez jevrejskih opština SCG, Jevrejski istorijski muzej, Jevrejska groblja;

Razgledanje Beograda autobusom odvija se svake nedelje u 10 časova na engleskom i u 12 časova na srpskom jeziku. Poseta arheološkom nalazištu Vinča je subotom u 11 časova. Od aprila do novembra organizuje se i razgledanje Beograda brodom sa Dunava i Save - program "Šetnja Dunavom i Savom".

MANIFESTACIJE

Na području beogradske opštine održava se približno 80 tradicionalnih manifestacija godišnje od kojih najveću pažnju posetilaca privlače:

• Dani Beograda – Kako samo ime svedoči, manifestacija posvećena Beogradu. Održava se svake godine između 16. i 19. aprila.

• Ulica otvorenog srca - je jedna od najlepših novogodišnjih manifestacija u gradu. Održava se svakog prvog januara.

• Međunarodni filmski festival (FEST) - Nekada najveći filmski festival u Jugoslaviji proteklih decenija privukao je mnoge holivudske i evropske filmske zvezde. Održava se u kongresnoj sali Sava centra i predstavlja naposećeniji festival uz koga su odrasle mnoge generacije.

• Beogradski internacionalni teatarski festival (BITEF) – Jedan od najvećih evropskih festivala, usmeren ka najnovijim trendovima u pozorištu. Održava se tokom septembra meseca.

• Beogradski letnji festival (BELEF) - Međunarodni festival, koji promoviše pozorište, muziku, ples, likovnu umetnost kao i razne instalacije i performanse. Održava se od kraja maja do sredine avgusta.

• Beogradske muzičke svečanosti (BEMUS) - festival klasične muzike koji ugošćava neke od najznačajnijih muzičara sveta.

• Beogradski sajam knjiga – jedna je od najstarijih i najvažnijih književnih manifestacija u regionu koja se tradicionalno održava u oktobru.

• Međunarodno takmičenje muzičke omladine – takmičenje posvećeno najperspektivnijim mladim muzičarima koji su na samom početku karijere. Održava se u martu.

• Festival dokumentarnog i kratkometražnog filma – festival sa dugom tradicijom koji svake godine privlači pažnju sve većeg broja posetilaca. Održava se u martu.

• Oktobarski salon – osnovan davne 1960. godine danas je najvažniji umetnički događaj u Srbiji i održava se tokom oktobra meseca na brojim mestima u gradu.

• Radost Evrope – manifestacija na kojoj deca iz celog sveta pevaju i igraju, druže se i zabavljaju. Održava se u oktobru.

• Beogradski jazz festival - prvobitno je bio ogranak poznatog Newport Jazz festivala. Tokom svoje duge tradicije održavanja, imao je tu čast da ugosti gotovo sve najznačajnije džez muzičare. Održava se svake godine u oktobru.

• Beogradski festival piva – priznati muzičko-pivski festival koji je 2010. godine okupio čak 900.000 posetilaca. Na ovoj manifestaciji se uz različite vrste piva iz lokalnih i međunarodnih pivara može uživati u raznim muzičkim žanrovima od etno muzike, preko roka, popa, džeza i bluza. Održava se krajem avgusta meseca.

• Mikser - jedan od vodećih kulturnih festivala ne samo u Beogradu, već i u regionu koji predstavlja praktičnu platformu za interakciju između dizajnera, medija i proizvođača.

Ovaj grad je takođe domaćin mnogih velikih sportskih događaja čiji su klubovi bili prvaci Evrope i Sveta. U njemu se nalazi približno hiljadu objekata opremljenih i za najzahtevnije vrste sportova, na svim nivoima takmičenja, od kojih se izdvajaju: Sportski centar fudbalskog saveza Srbije, Stadion „ FK Crvena Zvezda“, Stadion „ FK Partizan“, Beogradska arena“, Hala „Pionir“, Teniski centar „Novak“, Beogradski hipodrom i Golf klub.

Veliki broj turista iz celog sveta mahom posećuju Beograd zbog njegovog noćnog života, za koji mnogi svedoče da je najbolji na Balkanu a i šire. Ovaj grad nudi izbor velikog broja barova i klubova prilagođenih svačijem ukusu. Dva glavna obeležja beogradskog provoda su Skadarlija, koja predstavlja pravu beomsku četvrt grada, i splavovi za ljubitelje modernijeg zvuka.