blog

Vjerski turizam Komentara: 0 Mar 09, 2016

Humski knez Miroslav, brat velikog župana Stefana Nemanje podigao je ovu građevinu 1196. godine, kako svjedoči natpis uklesan iznad njenih ulaznih vrata. Prema predanju, iz ovog mjesta počelo je da se razvija i širi jezgro današnjeg Bijelog Polja. Crkva Svetih apostola Petra i Pavla predstavljala je glavni prosvjetiteljski centar u sklopu kojeg je osnovana škola za monahe i u kom su se naseljenici učili čitanju i pisanju.   

O kulturno – istorijskom značaju ovog monumenta najbolje svjedoči činjenica da je 1254. godine ovdje prenesena episkopska stolica iz Stona i da joj je od strane njenog osnivača namijenjen najstariji sačuvani ćirilični rukopis na srpskom jeziku – Miroslavljevo jevanđelje. Ova bogoslužbena knjiga, nastala u periodu između 1180. i 1191. godine, jedinstvena je u istoriji svjetske kulturne baštine, posredstvom čega je uvrštena u Uneskov registar  “Pamćenja svijeta”. U odnosu na ostale jevanđelistare većeg je formata, oslikan po ugledu na vizantijsku tradiciju i romanski stil, dok je njegov tekst ispisan crnim mastilom na sto osamdeset i jednom listu bijelog pergamenta. Zatečen ljepotom ovog jevanđelja, vladika kijevski, Porfirije Uspenski isjekao je jedan njegov list koji se danas čuva u Ruskoj Nacionalnoj biblioteci u Petrogradu.

Na Svetoj Gori, unutar zidina Hilandara, ovaj rukopis je čuvan sve do 1896. godine, kada je poklonjen kralju Aleksandru Obrenoviću prilikom njegove posjete manastiru. Tokom Prvog svjetskog rata nalazio se u glavnoj državnoj blagajni na Krfu nakon što ga je prethodno srpska vojska tokom povlačenja transportovala preko Albanije, dok je tokom Drugog svjetskog rata bio sakriven u podu manastira Rača.

Crkva je tokom svoje istorije dugo bila pod ktitorstvom loze Nemanjića koji su za njene episkope postavljali svoje ljude od najvećeg povjerenja, među kojima je bio i Predislav, rođeni brat kralja Uroša Prvog. Temeljna obnova ove građevine vršena je više puta tokom njenog postojanja - sredinom XIII vijeka pod patronatom kralja Uroša Prvog, u XIV vijeku pod patronatom kralja Milutina, dok je krajem XVII vijeka pretvorena u džamiju od strane turskog okupatora.

Nakon oslobođenja Bijelog Polja od strane turske vlasti povratila je svoju prvobitnu ulogu 1912. godine, a njeno osveštanje obavljeno je 1923. godine. Temeljna restauracija je zvanično otpočela na Petrovdan 2010. godine, kada je Episkop Budimljansko – nikšićki Joanikije osveštao ruševine njenog  južnog zvonika, ruiniranog od strane Turaka.  Predviđeno je da se proces restauracije okonča 2016. godine.