Sarande
Saranda është një qytet bregdetar në qarkun e Vlorës, në jug të Shqipërisë. Gjeografikisht, ajo është vendosur në gji të detit të hapur në detin Jon në Mesdheun qendror, rreth 14 km në lindje të pjesës veriore të ishullit grek të Korfuzit. Saranda zakonisht ka mbi 300 ditë me diell në vit.
Qyteti është i njohur për ujërat blu dhe të thella të Mesdheut. Pranë Sarandës janë mbetjet e qytetit të lashtë të Butrintit, një vend i Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s. Në vitet e fundit, Saranda ka parë një rritje të vazhdueshme të turistëve, shumë prej të cilëve vijnë nga anija e lundrimit. Vizitorët tërhiqen nga mjedisi natyror i Sarandës dhe në faqet e saj arkeologjike. Sarandë ka një popullsi të madhe greke dhe konsiderohet si një nga dy qendrat e pakicës greke në Shqipëri.
Saranda rrjedh nga emri i manastirit Bizantin të Agioi Sarandës që do të thotë "Dyzet Shenjtorët", në nder të Dyzet Dëshmorëve të Sebaste. Komuna e tanishme u formua në reformën e qeverisjes lokale të vitit 2015 nga bashkimi i ish-komunave Ksamil dhe Sarandë, që u bënë njësi komunale. Selia e komunës është qyteti Sarandë.
Saranda kalon nga lumenjtë Kalasa, Bistrica dhe Pavlla që rrjedhin në Detin Jon. Në hidrografën e Sarandës i takon edhe liqeni i Butrintit, i cili është një nga liqenet më të mëdha në Shqipëri. Liqeni i Butrintit është shumë i pasur me specie të detit dhe në ujërat e tyre tani po rriten midhjet. Reliefi i saj, vendndodhja gjeografike dhe klimëa subtropikale krijojnë kushte të favorshme për mbjelljen e pemëve të agrumeve dhe ullinjve.
Turizmi është nxitësi kryesor i ekonomisë së Sarandës. Është një destinacion i rëndësishëm turistik në Detin Jon dhe deri më tani një nga destinacionet më të njohura në Shqipëri. Plazhet shkëmbor të Sarandës janë mjaft të mira dhe ka shumë pamjet në dhe përreth qytetit, duke përfshirë vendin mahnitës arkeologjik të Butrintit dhe hipnozën Blue Eye Spring. Midis Sarandës dhe Butrintit, plazhet e bukura dhe ishujt e Ksamilit janë të përkryer për një pushim pas një dite eksplorimi.